Tek Parti Dönemi'nde Yapılan Kanunlardaki Irk Ayrımcılığı Örnekleri/Ahmet Yıldız

[pomaklar.com]

Tek Parti Dönemi'nde Yapılan Kanunlardaki Irk Ayrımcılığı Örnekleri/Ahmet Yıldız

1924 Anayasası'nın 88. maddesinde Türk vatandaşı olma ile Türk olma arasında yapılan ayırım bu dönemde çıkarılan hemen tüm kanunlarda gözetilmiştir. Nitekim bu anayasanın 92. maddesi, devlet memuru olabilmeyi "siyasi haklara sahip olan her Türk'e" (Türk vatandaşına değil) vermiş, dolayısıyla Türk vatandaşı olup Türk olmayan azınlıklar devlet memuru olma haklarını yitirmişlerdir. Buna paralel olarak, 18 Mart 1926 tarihinde kabul edilen 788 sayılı Memurin Kanunu'nun dördüncü maddesi Türk olmayı memur olabilmenin şartları arasında zikretmiştir. Keza, 24 Ocak 1924 tarihinde çıkarıln Eczaneler ve Eczacılar Hakkında Kanun'un 1. maddesi, eczane açma şartları arasında "Türk bulunma"yı da zikretmekte, böylece azınlıkların eczane açma hakları da kaldırılmış olmaktaydı. Aynı şekilde 11 Nisan 1928 tarihli Tababet ve Şuabatı San'atlarının Tarz-ı İcrasına Dair Kanun'un 1. maddesi de Türkiye'de doktorluk yapabilmeyi Türk olma şartına bağlamaktaydı. Şirketlerin muhasebelerini ve ticari yazışmalarını Türkçe tutmalarını zorunlu kılan 805 sayılı, İktisadi Müesseselerde Mecburi Türkçe Kullanılması Hakkında Kanun, sanayi kurumlarındaki tüm çalışanların Türk olması şartını getiren 28 Mayıs 1927 tarihli, 1055 sayılı Teşvik-i Sanayi Kanunu, yabancı sigorta şirketlerinde, müdür ve genel vekiller dışındaki tüm çalışanların Türk olmasını zorunlu kılan 25 Haziran 1927 tarih ve 1149 sayılı Sigortacılığın ve Sigorta Şirketlerinin Teftiş ve Murakabesi Hakkında Kanun, yabancı uyrukluların bazı meslek ve zanaat dallarında çalışmalarını yasaklayan ve özellikle İstanbul'daki Beyaz Ruslar ile oturma iznine sahip Yunanistan vatandaşı Rumları hedef alan 4 Haziran 1932 tarihli, Türkiye'de Türk Vatandaşlarına Tahsis Edilen Sanat ve Hizmetler Hakkında Kanun hukuk metinlerine yansıyan Türkleştirme amaçlı adımlardı.
Yıldız, Ahmet. [2001] 2007. "Ne Mutlu Türküm Diyebilene": Türk Ulusal Kimliğinin Etno-Seküler Sınırları (1919-1938). İstanbul: İletişim Yayınları. 234-235.

Derleyen: Serdar Kaya

http://www.derinsular.com/kitap/arsiv.php