Gergöv-Gergövden-Hıdrellez

[pomaklar.com]

Hıdrellez-Gergöv-Gergövden

Mayıs’ın 5 i Anadolu, Balkan ve Kafkas coğrafyasında yaşamış eski halkların yazın başlangıcı olarak kabul ettikleri gündür. Bu nedenle çok eski zamanlardan beri ‘yılbaşı’ ya da ‘yazbaşı’ bayramı olarak kutlandığı bilinmektedir. Özellikle köylerde, halk takvimine göre yıl iki bölüm olarak kabul edilmektedir. Bunların biri yaz, diğeri de kıştır. 6 Mayıs ile 7 Kasım arasındaki 186 gün yaz, 8 Kasım ile 5 Mayıs arasındaki 179 gün de kış günleridir. 8 Kasım’da başlayıp 5 Mayıs’ta sona eren kış günlerine ise Kasım günleri denmektedir.

Hıristiyanlık ve İslamiyet öncesinden beri yapılan bu kutlamaların pagan inanışlarlada bağlantısı olduğunu söylemek kaçınılmaz bir gerçekliktir.

GREEN MAN/YEŞİL ADAM

Tek tanrılı günümüz modern dinleri kendilerini dayatırken bu tür pagan inanışlarını yasaklamaya gayret etmiş ancak toplum kültüründe izleri silinemeyecek derecede yer edenleri kendi inanç akideleri ile yeniden tanımlama yoluna gitmişlerdir. Hıristiyan teolojisinin yok edemediği bu geleneğin pagan ‘Green Man/Yeşil Adam’ inanışı ile bağlantısını koparabilmek için ‘Saint George’ bayramı olarak kutsamayı tercih ettiğini görebilliyoruz.

Saint George isminin seçilmesindeki etken, Saint George kişiliğinde bulunan ‘pagan kültlerini yasaklama’ arzusu açıkça görülmektedir. Çünkü o Pagan tapımını reddetttiği için Romalılar tarafından öldürülen bir ‘kahramandır’. Kökleri pagan inanışlarına dayanan bir bayramın onun adına kutsanması şeklen korunan geleneği ‘içerik’ yönünden hıristiyanlaştırma niyetlerini açığa çıkarıyor. Ancak garip bir paradoksa da yol açar bu. Çünkü teolojistlerin niyetlerinden bağımsız olarak geleneğin yeni adını benimseyen insanlar; pagan efsane kahramanlarına dair inançlarını bu kez ‘Saint George’ adında yaşatmayı sürdürmüştür.

Yüzyıllar sonra gelişen İslamiyet döneminde de Hıristiyanlığa rağmen halk inançlarında ‘Green Man/Yeşil adam’ kültünün hala yaşatıldığı günümüz itibariylede görülmektedir. İslam teolojisinin Hiristiyanlığa benzer kaygılarla giriştiği yeniden tanımlayarak kutsama faaliyetinde öne çıkan ‘Hıdır’ adının etimolojisi buna işaret etmektedir. Sözcük Arapça’da ‘yeşil’ anlamı veren ‘hadr’ sözünden türemiştir. Hızır; ‘Yeşil Adam/Green Man’ anlamına gelir. Kur-an’da açıkça ‘Hıdır’ adından söz edilmemiştir. Kehf Suresi’nde (60-82. Ayetler) isim verilmeden anlatılan kişinin Yeşil Adam (Hıdır) olması gerektiği kanısına varılarak, eskiden beri halk inançlarında yaşayan bir kült kahramanı ile Kur-an arasında bağ kurma yoluna gidilebilinir.

GERGÖV/HIDRELLEZ

Çok geniş bir coğrafyada uygulanan bu geleneğin Pomaklar’da da gözlenen Hıdrellez geleneğinin zaman içinde uğradığı bu dönüşümler; geçmişe dair ipuçlarına ulaşmak açısından önemlidir. Günümüz Bulgaristanın’da bulunan Pirin Pomaklarının bu geleneği ‘Gergöv’ olarak adlandırdığını görebilliyoruz. Rodop (Katrancı) Pomakları da aynı adlandırmayı kullanmaktadır. Fakat Türk yerleşimlerine daha yakın ve nispeten ovalık alanlara yerleşmiş olan Aren Pomaklarında ise ‘Hıdrellez’ adının kullanıldığı gözlenmektedir.

Bulgarlar ise bu günü ‘Sweti Georgi’ günü olarak kutlamaktadır. Bu onların ‘Hagia George/Aya Yorgi/Saint George’ ye verdikleri addır. Pomaklardaki ‘Gergöv’ adı da ‘Georgi’ adının farklı bir söylenişidir sadece. Bu ise çok da uzak olmayan bir geçmişte Pomakların bu geleneği ‘Sweti Georgi’ günü olarak kutladıklarına göstermektedir. Yani daha net bir ifadeyle diyebilirizki ‘Gergöv’ ismi hıristiyan geçmişten taşınan bir değer olarak karşımıza çıkmaktadır. Aren Pomaklarında ise az önce kısaca değinildiği gibi ‘Hıdrellez’ adının kullanılması Osmanlı sonrasında Batı Trakya’nın sahil şeridine iskan edilen Türk nüfusla uzun süre yan yana ve içiçe yaşamakla alakalı olduğu sonucunu çıkarmak hiçte zor olmamaktadır. Bunun sağladığı etkileşim Güney Rodop Pomakça’sındaki Türkçe sözcük sayısının fazlalığında da gözlenmektedir.

POMAKLARDA HIDRELLEZ

Şimdi bu geleneğin Pomaklar arasında nasıl yapıldığına bir göz atalım;

Hıdrellez gününden önceki 5 mayıs günü özellikle genç kızları büyük bir heyecan sarmaktadır. 5 Mayıs günü mahalleler teker teker gezilmekte ve hazırlanacak olan ve ismine de ‘Martufal Çömleği’ denilen büyük bir çömleğe konulmak üzere özel eşyalar toplanmaktadır. Küçük çiçek demetleri hazırlar genç kızlar. Rengarenk çiçeklerden oluşan bu demetçikler gelin teli ya da değişik renkli iplerle, diğerlerinden ayırt edilecek şakilde bağlanarak, bir küp içerisine biriktirilir. Solmamaları için su da serpilir üzerlerine.

BİR GÜN ÖNCE

5 Mayıs günü kırlardan 41 çeşit ot toplanmakta, bunlar içi su dolu bir küp veya kazana konmaktadır. En üste bir gül dalı (trendafilski prachki) ve ayna konulur ve küpün ağzı kırmızı bir kuşak (Poyas)la sarılarak bağlanır. 6 mayıs sabahı kimisi o suyla duş şeklinde yıkanır, kimileri yüzlerini yıkar sadece bu suyla tüm aile bireyleri yıkanmakta ve bununla ailenin temiz olacağına, cildin güzelleşeceğine ve hastalıklardan arınıp, zindelik kazanılacağına inanılırdı. Bu gelenek kısmen de olsa halen devam etmektedir. O suyada ‘Gergöfkili’ ismi verilir.

Kimi yerdeki Pomaklar ise bir gün öncesi dere kenarlarına iner Gergöfki diye tabir edilen sarı yaprakları olan bir çiçekten toplarlar, bunları dalları ile birlikte ‘Kotli’ (kazanın bir küçüğü olan) bakraç’lara konulur, ertesi sabaha kadar bahçede aya karşı bırakılır. Ayrıca küp içine bırakılan çiçek demetlerini toplanılan yerde o ailenin varsa, yoksa komşu aileden küçük ama en sonuncu erkek çocuğuna (stırsık) çektirilir. Demeti çekilen kız stırsık olana hediye verir. Bu yumurta da olurdu parada.

5 Mayıs günündeki bu hazırlıklardan sonra akşam olduğunda ise ateşler yakılıp üzerinden atlanır. Bu ateşlerden atlama kısmında ise genellikle en az 3 defa olmasına dikkat edilir. Ayrıca kimi bölgelerde ateşten atlama sırasında ‘Babu kömür ben demir’ şeklinde söylemlerde’de bulunmak adettendir. Bunu söylemenin amacı ise gelecek yıl içerisinde babalardan daha güçlü ve daha sağlıklı olunma isteğini belirtmek amacı taşımaktadır. Diğer bir yandan ateş üzerinden atlayarak yıl içinde kazanılmış olumsuz ve kötü olan her şeyin yok olacağına inanılır. Bu ateşte hasırlar yakılmakta, böylece bit, pire ve günahlardan da arınıldığına inanılmaktadır. Eski yıllarda, Hıdrelleze bir hafta kala hazırlıklar başlamaktaydı. Evlerde temizlik yapılır ve Hıdrellez pikniği için yiyecekler önceden hazırlanırdı. Ekonomik durumu iyi olanlar, 6 Mayıs günü çevirme yapıp yemek için oğlak ve kuzu almaya gayret gösterirler.

Bu geleneğin gereklerini yerine getirme işlemleri sırasında ayrıca Söğüt ağacınında azımsanmıyacak oranda bir önemi vardır. Hıdrellez sabahı erkenden kalkılıp evlere söğüt dalı asılır. Söğüt dalının evlere asılmasının veya vücudun herhangi bir yerine bağlanmasının, sağlık getireceğine inanılır. Ayrıca çocuklar erkenden kalkar bir söğüt dalı bulur. Çocukların sabahki ilk işi söğüt dalları bulduktan sonra büyüklerle birlikte koyunları sayıp çobana teslim etmek olur. Söğüt dalları sayma amaçlı kullanılacak olsa bile çocuklara koyunların sırtlarına söyüt dallarıyla vurması nasihat edilir ve bunun sebebini de koyunların besili olmasını sağlamak amaçlı olduğunu söylerler. Pomakların çiftçi ağırlıklı olduğu düşünülürse yetiştirilen hayvanların besili olması umudu ailenin geçimi için ciddi bir önem taşımaktadır. Bundan dolayı sadece insanlar için değil hayvanların sağlıklı ve besili olması içinde dileklerde bulunulur.

5 mayıs günü dilekler kağıtlara yazılıp gül ağaçlarının altına gömülür. Evlenecek kızlar yüzük resmi, ev almak isteyenler ev resmi, çocuğu olmayanlarda bebek resmi çizip gömerler gülün altına. Bu davranışla bir anlamda doğadan kendi sorunlarına çözümler üretmesi beklenir.

6 MAYIS GELMİŞTİR

Tüm bu hazırlıklardan sonra artık 6 Mayıs gelmiştir. Herkes erkenden kalkar ve açık bir alana çıkarak üstünü başını silkeler. Böylece kışın getirdiği hastalıkların atıldığına inanılmaktadır. Eşyalar da silkelenir aynı amaçla… Sonra leylak (zdravest-Geranium)’larla yüzünü yıkar insanlar. Sağlıklı yaşama arzusunu ifade eder bu. Ardından bayramlık giysilerini giyen gençler; bir gün önce içini çiçeklerle doldurdukları küpün bekletildiği evin bahçesinde toplanır. Bazen komik giysiler (erkek kıyafeti giyen kızlar ya da kız kılığına giren erkekler gibi.) giyenler de olur. Hıdrellez günü herkes neşeli olmalı ve neşeyle yapılmalıdır. Pesnalar’da(Pomak Halk Türküsü) öyle. Özellikle acıklı olan pesnalar o gün söylenmez.

Küpün başına güzel sesli birileri ve mutlaka evlenmemiş genç bir kız geçirilir. İlk pesna söylenirken küp açılır. Genç kız sırayla içindeki çiçek demetlerini çıkarmaya başlar. Çıkardığını herkesin görmesi için havaya kaldırarak sallar. Üzerindeki özel nişan sayesinde herkes kendi demetini tanır böylece. Her demet için ayrı bir dörtlük (mani) okur, pesna’cı kız (ya da kızlar). Kendi demetinin çıkarıldığını görenler can kulağıyla dinler söylenen dörtlüğü. Çünkü söylenecek pesna kendi kısmetini anlatacaktır. Pesna sözlerinden çiçeğini küpe koyarken tuttuğu niyetin gerçekleşeceğine dair işaretler beklenir. Çiçek demeti ve pesna sözlerinin tesadüfen eşleştiği kabul edildiği için, ilgili kişinin yakın geleceğinden haber veren bir tür fal gibi görülür bu olay. Yalnızca neşe ve umut yüklü pesnalar söylendiğinden, daima umutla dolar gençlerin yüreği. Pesnalar ve çiçek sallamalar küp boşalıncaya kadar sürer. Pesnası okunmuş çiçek elden ele uzatılarak sahibine ulaşır. Sahibi bazen gizler kendisini bazen de özellikle açık eder. Kendisini izleyen sevgilisi ya da yakınlarına iletilecek dolaylı mesaj anlamında da gelecektir bu davranışları. Bu aynı zamanda gençlerin duygularını ifade etme fırsatıdırda…

Bazen anneler delikanlı evlatları için de çiçek koyar küpün içine. Küpten çıkan çiçekle gelin adayı olarak gördükleri genç kızın başını ıslatırlar. Gerek bu davranışları ve gerekse genç kızın buna verdiği tepkiler; karşılıklı niyetlerin gayrı resmi ilanıdır aslında. Kimin kime gönül koyduğu belli olur ve bu davranış çevreye nişanlılık öncesi bir tür ’sözlü’ olma durumunuda göstermiş olur.

Çiçekler çıktıktan sonra küpte kalan su atılmaz. Türlü kokular barındıran bir çiçek suyu haline geldiği için; isteyen evine götürüp elini yüzünü yıkar onunla. Özellikle çocukların bu sularla yıkanmasına özen gösterilir. Yeni gelen yılın çocuklara sağlık getireceğine inanılır.

Kız çocuklarıda bu suyla yıkanırsa hayat boyu çiçek gibi güzel kokacağına inalınır. Ayrıca bu yıkama işleminden sonra kız çocuklarının yanına bir süpürge ve ip getirilir. Bunun yanında oturtulan kızların saçları taranırki saçları süpürge gibi dolgun ip gibi uzun ve sağlam olsun.

ÇİĞLERE EL SÜRÜLÜP YÜZ ISLATILIR

Ayrıca kısaca yapılanları ve inanışları sıralamak gerekirse:

-Gergövden günü kıştan kalma kuru mısırlar kaynatılır ve pişmesi uzun sürdüğü için özellikle kuru mısır seçilir, mısırlar sabahtan kaynamaya konulur . İnanışa göre ocağın o gün sürekli yanması sene boyunca evin ocağının sönmeyeceği ve bereketli bir yıl geçirileceğine inanılır.

Yeni doğum yapmış olan inek sütlerinden Höşmerim tatlısı yapılır.
Gergövden günü yumurtalar boyanır ve şenliklerin olacağı yerlerde salıncaklar kurulur.
Gergövden mutlaka evlerde temizlik yapılmış olarak karşılanmalıdır.
İneklerin sütü kesilmesin diye gergövden’e 7 gün kala kimseye peynir ve yoğurt mayası verilmez.
Evin bereketi gitmesin düşüncesiyle kimseye ekmek mayası verilmez.
Gergövden akşamı yakılan ateşlerde evin eski eşyaları muhakkak o ateşte yakılır ve evin temizleneceğine inanılır.
Gergövden gecesi (5 Mayıs’ta) evin ana giriş kapısına ağaçlardan koparılan yeşil yapraklı dal konur. Özellikle kapıya asılan söğüt dalının sağlık getireceğine inanılmaktadır.
Gergövden gecesi ısırgan otu toplanıp evin önüne konur. Isırgan otu sabaha kadar yendiyse, o kişinin seneye Gergövden’e kadar öleceğine, yenmediyse yaşayacağına inanılır.
Gergövden akşamı (5 Mayıs) kadın ve kızlar ellerine kına yakarlar.
Gergövden sabahı erkenden kalkılıp yakındaki bir dereden üç kez geçilir ve çim üzerindeki çiğlere el sürülüp yüzler ıslatılır. Geçmiş yılın kirlerinden arınarak ve doğanın yeniden uyanışıyla temizlenileceğine inanılmaktadır.
Gergövden günü hayvanlar ilk defa ovalık otlaklara serbestçe salınır. 6 Mayıstan önce buralara ya da kırlara hayvanların salınması pek kabul görmez. Bir anlamda 6 Mayısın hayvanlarında bayramı olduğu söylenir.
Gergövden günü badana, temizlik yapılmaz ve tarlaya çalışmaya gidilmez. Evde un elenmez ve ekmek yapılmaz, çamaşır yıkanmaz. Dikiş dikilmez kısmetini kapatacağına inanılır.
Gergövden günü makas iple bağlanır, açılmaz. Makas kimseye verilmez, elle tutulmaz.
Gergövden sabahı bazı yerlerde tüfekle atış yapılır. Kötülükleri kovacağına inanılır.
Gergövden günü evde süt pişirilmez, geceden kullanılacak sütler pişirilmiş olur. Sütü olmayan komşulara süt dağıtılır ki ineklerin süt verimi o yıl iyi olsun.
Türkiye’de sadece Romanlara has bir kutlama ve bayram olduğuna ilişkin inanışlarda da ciddi bir yanılgının sözkonusu olduğunu bu açıklamalarımızdan sonra sanırım belirtmemize gerek yok.

Özelde Pomaklar arasında, genelde Balkan ve Anadolu halklarında uygulanan ve inanılan şekliyle Balkanlarda Gergövden, Türkiyede Hıdrellez bayramı malesef günümüzde yukarıda anlatılanların pekçoğu uygulanmadan yaşanılmakta ve unutulmaya yüz tutmaktadır.

Tüm Pomak halkının ve bölge halklarının Gergövden bayramı kutlu olsun.


Derleyen ve yazan:İbrahim Kenar/2010

Kaynaklar:

www.pomaklar.net
http://groups.yahoo.com/group/pomak/
Zeki Dağ (Martufal Çömleği)
Zekeriya Kultulmuş (Hıdrellez Kutlamaları)
Recep Memiş ( Gergövden Etimolojisi Üzerine Deneme)

[pavlikiz]

5 mayıs günü dilekler kağıtlara yazılıp gül ağaçlarının altına gömülür.evlenicek kızlar yüzük resmi,ev almak isteyenler ev resmi,çocuğu olmayanlarda bebek resmi çizip gömerler gülün altına.akşam üzeri güneş batmadan büyük bi hıdrellez ateşi yakılır. Ateşten 3 kere atlanır ve atlanırken "babu kömür ben demir" denir.Bu da yeni gelen yılda babalarımızdan daha kuvvetli daha sağlıklı olalım diyedir.6 mayıs hıdrellez günü höşmerim ve kuzu kapama yapılır ve piknik alanında kutlanır.

[Misafir]

Osmaniye selu etey gardat Gergudenat
***Staneme sabalen idem ud varbota adin-dua dale ut kosneme(ud rejeme).
Te dusme ud razele varbota as neya karame uftsetu.Acu vigi bruyat.Ut kakgi prabruyot setnuk nafçeret gi teslimat.Arada ni udreya as varbota dali nabuli krıstat.Çeka da ta udera na glavota da ta na buli,çeka da ta udera na kartsetu da ta na bulot,çeka da ta udera na krıstat da ta na buli...
***Teta gulema na gerguden oganet hiç nizgaşa vari saravitsi.Salden vari saravirsi.
***Toçi zelnik.
Na Gerguden sa toçim plaketa az zele..Kak tu sa toçat kori denetu tey da minovat.İdenetu tey da sa toçat..
***Na gerguden tey gardot:
Af küpat turame voda. setnuk af küpat turame kitki,fırlame kitki.Na kitkate vrızdame adin prıste.Na kitkite perata vrızvame prateh adin pristen da si guznayem çe ye.setnuk af küpat na tapame kitki.
Anna veçer pra trindafilet sedi.Na drugiyat den gi izvazdame kitkite.Çetu kitka izleze neyi pesna kazvame.
***Na gerguden vrizvame lulki.Ekinetu da stanuvat ku tu lulkite da sa maat.
***Anna voje ,anna meto turaa pra nas .Gani çeşat kosmetu sedame na metlota.Da nistane ku tu metlo kosmetu ku tu voje dolgu.
***Na gerguden ditsata as kitki kopea gi.As pukanitsi zdravec kitki turaa uf vudota.Ditsata sas kitki zelen zdravec kopea gi da sa zdrevi.

[Misafir]

Osmaniye'de gerguden günü pomaklar erkenden kalkar ,çocukları haydi bugün çok özel bir gün diyerek bir bayram edasıyla uyandırırlardı.Daha sonrasını annemin çocukluk günlerinde yaşadıklarını anlatarak aktarmak istiyorum.

Erkenden kalkar bir söğüt dalı bulurduk.Sabahki ilk işimiz büyüklerle birlikte koyunları sayıp çobana teslim etmek olurdu.Büyüklerimiz her sene koyunları hangi çobana verecekse onları gerguden günü sayıp teslim ederlerdi.Abilerim koyunları sayarlardı. Söğüt dallarını sayma amaçlı kullanmış olsalar bile biz çocuklara koyunların sırtlarına söyüt dallarıyla vurmamızı nasihat edip bunun sebebini koyunların besili olmasını sağlamak amaçlı olsuğunu söylerlerdi.Büyüklerimiz ellerindeki söğüt dallarını arada biz çocukların sırtlarına da dokundururlardı.Bunun sebebini de sırtımız ağrımasın şeklinde açıklarlardı.Sonra da dur başına da vurayım başın ağrımasın,dur ayaklarına da vurayım ayakların ağrımasın,dur sırtınada vurayım sırtın ağrımasın diye bizimle şakalaşırlardı.
Büyük teyze Metiye gergüden günü ocaktaki ateşi hiç söndürmezdi.Bakırdan geniş ağızlı bir güğümü vardı.Tam gümçe değil ağız kısmı gümçeden biraz daha geniş ,alt kısmı tencere gibi yayvan bir kap( pomaklar ona ayrı bir isim derdik hatırlayınca söyleyeceğim),bu kapta bütün gün mısır kaynatırdı bütün sene ocağımız yansın mutfağımız bereketli olsun diye.
Tete gulema her sene gerguden günlerinde ıspanaklı börek yapardı.Ispanak yada yeşil bir sebze.Yeşil olacak çünkü bahar gibi içimizde yeşillensin tazelensin diye söylerdi.Özellikle börek yapardı çünkü açılan yufkalar gibi, günlerimiz de önümüzde kolayca açılıp serpilsin rahat ve geniş günler yaşayalım,günlerimiz sıkıntıyla geçmesin diye.
O gün bütün çocuklar yıkanırdık.Yıkanacağımız suyun içine papatyalar atılırdı.Çocuklar sağlıklı olsunlar, çiçekler gibi güzel ve mis koksunlar diye.
Salıncaklar bağlanırdı.hem biz eğlenelim hem de o seneki ekinlerin boyları ve başakları bereketli olup salınsınlar diye.
Önümüze bir süpürge ile bir urgen getirilirdi.Bunların üstüne yada yanına oturup saçlarımızı tararlardı.Saçlarımız süpürge gibi dolgun ve kalın urgan gibi uzun olsun diye.
gerguden günü içinde su dolu olan bir küp hazırlanırdı.Bu küpün içinde çiçek ıslatırdık.Çiçek yapraklarından oluşturduğumuz küçük bir demete bir yüzük bağlayıp küpün içine atardık.Bu küp o gece bir gül ağacının altıda beklerdi.Ertesi gün küpün içinden çiçeklerimizi küpün içinden çıkarıp her çıkan çiçeğe bir mani söylerdik.Yüzüklerden kimin çiçeği olduğunu anlar o mani o kişinin olmuş olurdu.
İşte böyle idi bizim çocukluğumuzdaki gergudenler.

[pomaklar.com]

Cok tesekkurler.Ve tum pomaklarin gergövden (hidrellez)gunu kutlu olsun.

[pomaklar.com]

Tum pomaklarin gergövden (hidrellez)gunu kutlu olsun.

[Misafir]

ZDRAVEK


hepinize sağlıklı bir yaşam diliyorum..

[renginburgaz]

çocukluğumda lüleburgazda annemler bizi erken kaldırır komşularla toplanıp dereden geçerdik ayva dalı toplar ısırganlarla birbirimizi kovalardık bizleri kavak ağacına dayatıp boyumuz uzun olsun diye... babam pomak dedem bazen özellikle kışları kaçamak yapardı üzerine petmez ....soyağacı için girdim kendimi burada buldum ist yaşıyorum ama nerelisin dediklerinde babannem gibi ben pomakım ailem yine l burgazda bazen akrabalar derdi kendi insanlarımız şimdi ben kendi insanlarımlayım

[renginburgaz]

pehlivanköyde de benim tanıdıklarım var uzun zaman oldu gitmeyeli bu sene panayıra gitmeyi istedim inş seneye artık buradayız sizlerle tanıştığıma sevindim

[pomaklar.com]

ZEKİ DAĞ (MARTUFAL ÇÖMLEĞİ)

Mayıs ayının 5 inde yani beş mayıs günü kızları bir heyacan sarmaktadır mahalleler teker teker gezilmekte vede o mahallenin kızlarından kendilerine ait eşyalar alıp bir çömlek içinde toplanmaktadır;Toplanan bu eşyalar çömleğin içine atılıp ağzı sıkıca sarıldıktan sonra özenle saklanmaktadır;o gece etraftan dallar kapıların üzerlerine asılır vede ateşler yakılarak eylenilir.Sabahın olması sabırsızlıkla beklenir;o gece heyacan son doruktadır sandıktan yeni elbiseler çıkarılır eskiler yada partal(eski yada yırtık eşyalar) dedikleri eşyalar evin içinden dışarıya atılır gerekirse eskileryakılır.Gençler banyosunu yapar kızlar saçlarını tarar ve yatağa yatılır;sabah olunca kahvaltı hazırlanır yemekler yenir,yemek işi bitince yeni doğurmuş bir ineğin sütünden hoşmeri denilen bir tatlı yapılıp yenilir.Bu işte bittikten sonra sandıktan çıkardığı yeni yada yabanlık dedikleri giyerek anne ve babasının ellerini öperler.(el öpme mahallenin büyükleride dahildir)Daha sonra gençler daha önce belirledikleri meydanda toplanırlar tabiki bu meydan ormanlık bir yer olmasına dikkat edilir.Meydanda toplanan gençler martufal çömleğini(Niyet çömleği)bir gün önce toplanan eşyaların çömleğini beklemeye başlarlar, en heyacanlı an bu andır;genç kızlardan biri martufal çömleğini sıkı sıkı bağlı ağzını açar.çömlekler iki adattir birinde mani vardır birinde önceden alınan eşyalar çömleğin birinden kişsel eşya çekilir diğerinden ise mani çekilir ve eşyanın sahibiçağırılır ve onun olduğu eşya kesinleştikten sora bir niyet çekilir ve o kişiye okunur;okunan niyetler bazısının hoşuna giderken bazılarıda üzülür bu eylence uzayıp gider ağaçlara kurulan salıncaklarda sallanılır yemekler yenilir bütün bu eylenceler hıdırellez günü yani 6 mayısta yapılır vede o gün bitirilir.



Zeki DAĞ
http://zekidag.blogcu.com/zeki-dag-martufal-comlegi/6251549

[pomaklar.com]

Hıdrellez Kutlamaları(Zekeriya KURTULMUŞ)

Kırklareli’de Hıdrellez kışın sonu, yazın başlangıcı olarak kabul edilmektedir. Özellikle köylerde, halk takvimine göre yıl iki bölüm olarak kabul edilmektedir. Bunların biri yaz, diğeri de kıştır. 6 Mayıs ile 7 Kasım arasındaki 186 gün yaz, 8 Kasım ile 5 Mayıs arasındaki 179 gün de kış günleridir. 8 Kasım’da başlayıp 5 Mayıs’ta sona eren kış günlerine ise Kasım günleri denmektedir. Hızır ve İlyas peygamberlerin buluştuğu gün olarak kabul edilen Hıdrellez, halk arasında değişik şekillerde söylenmektedir; Hıdrellez, Hederlez, Ederlez, Hiderlez, İderlez, İlkyaz gibi.

30-35 yıl öncesine kadar Kırklareli halkı, 5 Mayıs günü kırlardan 41 çeşit ot toplamakta, bunları içi su dolu bir küp veya kazana koymaktaydılar. Sabah kalkınca bu suyla tüm aile bireyleri yıkanmaktaydı. Bununla ailenin temiz olacağına, cildin güzelleşeceğine ve hastalıklardan arınıp, zindelik kazanılacağına inanılırdı. Bu gelenek kısmen de olsa halen devam etmektedir. 6 Mayıs gecesi, ateş yakılıp üzerinden atlanır. Bununla, yıl içinde kazanılmış olumsuz ve kötü olan her şeyin yok olacağına inanılır. Bu ateşte hasırlar yakılmakta, böylece bit, pire ve günahlardan da arınıldığına inanılmaktadır. Eski yıllarda, Hıdrelleze bir hafta kala hazırlıklar başlamaktaydı. Evlerde temizlik yapılır ve Hıdrellez pikniği için yiyecekler önceden hazırlanırdı. Ekonomik durumu iyi olanlar, 6 Mayıs günü çevirme yapıp yemek için oğlak ve kuzu almaya gayret gösterirler.

Kırklareli’de çok uzun yıllar önce Hıdrellez’in kutlandığı yerlere “Hıdırlık“ denilmekteydi. Kent merkezine 36 km. mesafedeki Azizbaba Köyü’nün yanında bulunan ve “Hıdırlık” denilen bölgede, 6 Mayıs günü Hıdrellez eğlenceleri yapılmaktaydı. Daha sonra Kırklareli merkezine 5 km. mesafedeki Şeytandere ve Asilbeyli Deresi kenarlarında kutlamalar yapılmaya başlanmıştır. Eğlenceler 1990 yılından beri, mayıs ayının güneşli bir hafta sonunda (genellikle ikinci haftadan itibaren) Kırklareli Belediyesi’nin organize ettiği “Karagöz Kültür, Sanat ve Kakava Şenlikleri” ismiyle, Şeytandere’de kutlanmaktadır. Hıdrellez kutlamalarının yapılacağı günden bir gün önce, yer kalmayacak endişesiyle, Şeytandere’ye çadırlar kurulur, yerler ayrılır. Şenlik kutlamalarında, Şeytandere’nin her iki yakasında yer bulmakta zorluk çekilmektedir. Kilometrelerce uzunluktaki bu alanda çadırlarını kuranlar, yaktıkları ateşte ızgara yaparlar, çaylarını demler, yiyip içip eğlenirler. Köprüye yakın bir yere kurulan sahnede konserler verilir, davul ve zurnalar eşliğinde çeşitli oyunlar tertip edilir.

Kırklareli Merkez İlçe’de yapılan bu Hıdrellez eğlence ve kutlamalarının dışında İl’in değişik yerlerinde de Hıdrellez kutlamaları yapılmaktadır. Merkez İlçe Erikler Köyü’nde Hıdrellez sabahı güneş doğmadan kalkıp, dereden alınan su içine, akşamdan toplanan “Silkinti Otu” atılarak, banyo yapılır. 7 ve 8 Mayıs günlerinde de Hıdrellez pikniği yapılır. Kuzu ve oğlaklar çevrilir, sucuk kızartılır, köfte yapılır. Bu eğlencelere komşu köylerden de katılanlar olur.

Babaeski İlçesi Karahalil Beldesi ile Büyük Mandıra Beldesi’nde Hıdrellez’de yağlı pehlivan güreşleri yapılır. Bulgaristan’a 2 km. mesafedeki Demirköy ilçesine bağlı Beğendik Köyü’nde; köyün kuzey batısında Maşatlık denen yere 27 Mart (Kırklar) ve Mayıs’ın 6’sında Hıdrellez için çıkılır, ip atlanır, salıncakta sallanılarak baharın gelişi kutlanır. Babaeski İlçesi’ne 20 km. mesafedeki Yeniköy’de Hıdrellez’e 40 gün kala “Kırklar” adıyla kutlama yapılır. Salıncaklarda sallanılır, yumurtalar boyanır. “Kırklar, manda gölde mırklar.” sözleriyle hayvanların ilk kez çimene çıkması gerektiği vurgulanır. Hıdrellezde akşamdan ateş yakılıp üzerinden atlanılır. Hıdrellez sabahı erkenden kalkılıp evlere söğüt dalı asılır. Söğüt dalının evlere asılmasının veya vücudun herhangi bir yerine bağlanmasının, sağlık getireceğine inanılmaktadır. Kırklareli kent merkezine 35 km. mesafede, Bulgaristan sınırında bulunan Geçitağzı Köyü’nde de 41 çeşit ot toplanıp, bu otlar sabah erkenden dereden alınan suyun içine atılmakta ve bununla yıkanılmaktadır. Bununla hastalıklardan kurtulup, sağlıklı ve zinde olunacağına inanılmaktadır.

Hıdrellez kutlamalarına dair gelenekler, bugün bazı köylerde ya çok zayıflamış, ya da tamamen unutulmuştur. İl’de bugün için Hıdrellez kutlamalarını halen devam ettiren köyler; Hamdibey, Sivriler, Balaban, Düğüncülü, Taşağıl, Ertuğrul, Kuleli, Sinanlı, Nadırlı, Karahalil, Erikler Yurdu ve Karakoç köyleridir.

Kırklareli’de Hıdrellez ile ilgili bazı inanışlar şunlardır:

— Hıdrellez, evlerde temizlik yapılarak karşılanmalıdır.

— İneklerin sütü kesilmesin diye Hıdrelleze 7 gün kala kimseye peynir ve yoğurt mayası verilmez.

— Evin bereketi gitmesin düşüncesiyle kimseye ekmek mayası verilmez.

— Hıdrellezden 1 gün önce (5 Mayıs) kırlardan 41 çeşit ot, küçük taş ve kekik otu toplanır. Bunlar su dolu bir kap içine atılır ve Hıdrellez sabahı bu suyla el, yüz yıkanır (Bunu yapmakla cildin güzelleşeceğine ve hastalıklardan arınıp, zindelik kazanılacağına inanılır).

— 5 Mayıs’ta 41 çeşit ot toplanıp eve gelince, evde bulunan eski hasır ve eşyalardan bir kısmının yakılmasıyla bit, pire ve günahlardan arınılacağına; yakılan bu ateşin üzerinden atlamakla da yıl içinde kazanılmış olumsuz ve kötü alışkanlıkların yok olacağına inanılmaktadır.

— Hıdrellez gecesi (5 Mayıs’ta) evin ana giriş kapısına ağaçlardan koparılan yeşil yapraklı dal konur. Özellikle kapıya asılan söğüt dalının sağlık getireceğine inanılmaktadır.

— Hıdrellez akşamı toplanan genç kızlar, bir çömleğin içine kendilerine ait bir eşyayı (boncuk, yüzük) atarlar. Hıdrellez sabahı tekrar toplanan genç kızlar, küçük bir çocuğun gözlerini bağlayarak çömlekten boncuk ve yüzükleri tek tek çektirirler. Bu sırada mani bilen kızlar da tek tek mani söylerler. Kimin eşyası hangi manide çömlekten çekilmiş ise; o genç kız, o maniyi kendine göre yorumlar.

— Hıdrellez gecesi ısırgan otu koparılıp evin önüne konur. Isırgan otu sabaha kadar yendiyse, o kişinin seneye Hıdrelleze kadar öleceğine, yenmediyse yaşayacağına inanılır.

— Hıdrellez akşamı (5 Mayıs) kadın ve kızlar ellerine kına yakarlar.

— Hıdrellez akşamı bahçede kenar ve köşelere bakılır. Şayet bakılan yerlerde toprak parıldarsa orada hazine olacağına inanılır.

— Hıdrellez akşamı ikindiden sonra bahçede bulunan gül ağacının altına insanlar isteklerinin resmini çizerler.Ev isteyen ev şekli, araba isteyen araba şekli, hayvan isteyen hayvan şekli, evlilik isteyen sevdiğini canlandıran bir resim çizer ve dilekte bulunurlar. Bunu yapmakla o yıl içerisinde isteklerinin gerçekleşeceğine inanırlar.

— Hıdrellez sabahı uykudan erkenden kalkılır.

— Hıdrellez sabahı anne ve babalar çocuklarını uykudan erken kaldırmak için “kalkın” demezler “uçun, uçun” derler.

— Hıdrellez sabahı insanlar uykudan yeşil dallarla uyandırılır.

— Hıdrellez sabahı erkenden kalkılıp dereden üç kez geçilir. Çim üzerindeki çiğlere el sürülüp yüzler ıslatılır.

— Boyu çok uzun olanların başına hıdrellez sabahı çubukla vurulur (Boyun daha fazla uzamaması için).

— Meyve yapmayan ağaçlar Hıdrellez sabahı baltayla korkutulur (Ağaçların korkup meyve vereceğine inanılır).

— Hıdrellez sabahı, hayvanlar yeşil dallarla dereye sulamaya götürülür.

— Hıdrellez günü, uyku uyunmaz. Uyku uyunursa bütün yıl uyunamayacağına ve işinin iyi gitmeyeceğine inanılır.

— Hıdrellez günü badana, temizlik yapılmaz. Kıra çalışmaya gidilmez.

— Hıdrellez günü un elenmez, çamaşır yıkanmaz.

— Hıdrellez günü dikiş dikilmez.

— Hıdrellez günü kavga edilmez. Kavga edilirse bir yıl boyunca kavgalı olacağına inanılır.

— Hıdrellez günü hamile kadınların salıncakta sallanmasına izin verilmez.

— Hıdrellez günü makas iple bağlanır, açılmaz. Makas kimseye verilmez, elle tutulmaz.

— Hayvanların sütünün çok olması için Hıdrellez günü süt pişirilmez, gece pişirilir. Sütü olmayan komşulara süt verilir, yayıkta ayran yapılıp komşulara dağıtılır.

— Hıdrellez günü ekmek yapılmaz.

— Bazı köylerde Hıdrellez sabahı silah atılır.

— Hıdrellez günü beyaz kelebek görülürse o yıl şans ve kısmetin açık olacağına inanılır.

http://www.kirklarelikultur.gov.tr/Genel/BelgeGoster.aspx?F6E10F8892433CFF7C63C68E7B9A388411C077A9979C33C4

[pomaklar.com]

ХИДРЕЛЕЗ-ГЕРГЬОВ ДЕН
ЗА АНАДОЛУ,БАЛКАНИТЕ И ЖИВЕЕЩИТЕ В КАВКАЗ НАРОДИ 5 МАИ Е ПРИЕТ,КАТО ДЕН-НАЧАЛО НА ЛЯТОТО.ПОРАДИ ТАЗИ ПРИЧИНА ОТ СТАРИ ВРЕМАНА ТОЗИ ДЕН СЕ ОТБЕЛЯЗВА,КАТО”НОВА ГОДИНА”ИЛИ „НАЧАЛО НА ЛЯТОТО” И СЕ ОТБЕЛЯЗВА,КАТО ПРАЗНИК. И ПО-СПЕЦИАЛНО ПО СЕЛАТА И СПОРЕД ХОРСКИЯ КАЛЕНДАР СЕ ВОДИ КАТО НАЧАЛО НА ПЪРВАТА ПОЛУВИНА НА ГОДИНАТА:ЕДНАТА Е ЛЯТО,ДРУГАТА-ЗИМА.
ОТ 6 МАИ ДО 7 ДЕК.-186 ДНИ ЛЯТО,А 8 ДЕК-5 МАИ-179 ДНИ ЗИМА..ДНИТЕ ОТ 8 ДЕК ДО 5 МАИ СА ДНИТЕ НАРЕЧЕНИ КАСЪМ.
ТЕЗИ ЧЕСТВАНИЯ,КОИТО СА ОЩЕ ОТ ПРЕДИ ХРИСТИЯНСТВОТО И ИСЛЯМА СА ЕДНА НЕИЗБЕЖНА ВРЪЗКА И ИСТИНА..
КАТО ИЗКЛЮЧИМ ИСТОРИЯТА МОЖЕМ ДА ОТБЕЛЕЖИМ ЧЕ В ДНЕШНО ВРЕМЕ НАШИТЕ ПИРИНСКИ ПОМАЦИ НАЗОВАВАТ ТОЗИ ДЕН(6 МАИ )КАТО”ГЕРГЬОВ ДЕН”,РОДОПСКИТЕ ПОМАЦИ СЪЩО.НО ПОМАЦИТЕ АРЕН ГО НАРИЧАТ”ХИДРЕЛЕЗ”.А БЪЛГАРСКИТЕ ХРИСТИЯНИ ГО ЧЕСТВАТ КАТО „СВ,ГЕОРГИ”ОТ ТУК МОЖЕМ ДА СТИГНЕМ ДО ИЗВОДА:ЧЕ ГЕРГОВ ДЕН ИДВА ОТ”СВ.ГЕОРГИ”,КОЕТО ДОКАЗВА ЗА ПОБЪЛГАРЯВАНЕТО НА МНОГО ТЕРМИНИ И ОБИЧАИ................................................................................................
ДА ХВЪРЛИМ ПОГЛЕД В/У ТОЗИ ПОМАШКИ ОБИЦАИ...
В ДНИТЕ НА ХИРРЕЛЕЗ И ПО ТОЧНО 5 МАИ ЗАПОЧВА ВАЛНЕНИЕТО У МОМИЧЕТАТА.ЗАПОЧВАТ ОБИКАЛЯНИЯ НА МАХАЛИТЕ ОТ КЪЩА НА КЪЩА. В ЕДНО ГОЛЯМО ГАРНЕ-МАРТУФА-СЕ САБИРАТ ЛИЧНИ”СКЪПИ НЕЩА.МОМИЧЕТАТА ПРАВЯТ МАЛКИ БУКЕТЧЕТА(ВЕНЦИ) ОТ ЦВЕТЯ..ТЕЗИ БУКЕТЧЕТА,НАБЕЛЯЗАНИ ВСЯКО ПООТДЕЛНО ЗА ДА СЕ ОТЛИЧАВАТ СЕ ОСТАВЯТ В ЕДНО ГЪРНЕ,А ЗА ДА НЕ УВЯХВАТ СЕ ПРЪСКАТ(ПОРЪСВАТ) С ВОДА. НА 5МАИ СЕ САБИРАТ 41 ВИДА ТРЕВИ-БИЛКИ И СЕ ПОСТАВЯТ В ЕДИН КАЗАН ИЛИ ГЪРНЕ ПЪЛНО С ВОДА,А НАИ ОТГОРЕ СЕ ПОСТАВЯ ТРЕНДАФИЛСКА ПРЪЧКА ИЛИ ОТВОРА СЕ ЗАВРЪЗВА СЧЕРВЕН КУШАК.НА 6 МАИ,КОИТО СЕ ИÐ
�МИЕ ОТ ТАЗИ ВОДА-СЕБЕСИ,ЛИЦЕТО СИ ИЛИ ЦЯЛОТО СЕМ.СЕ ИЗМИЕ-ПОВЕРИЕТО Е ЧЕ ТОВА СЕМ.ЩЕ БЪДЕ ЧЕСТИТО,КОЖАТА ЩЕ СЕ ОСВЕЖИ-РАЗХУБАВИ И ЩЕ ПОСЛЕДВА ЗЕНГИНЛИК,ДОБРА ПЕЧАЛБА.....................................................................................................................
СЛЕД ПРИГОТОВЛЕНИЯТА НА 5 МАИ НА СВЕЧЕРЯВАНЕСЕ ПАЛЯТ ОГНЬОВЕ И СЕ ПРЕСКАЧАТ..ТЕЗИ ПРЕСКАЧАНИЯ ТРЯБВА ДА БЪДАТ НАИ МАЛКО 3 .А ТЕЗИ,КОИТО В РЕДА НА ПРЕСКАЧАНЕТО СИ СЕ ПРОВИКНАТ”БАБОО,КЮМЮР КАЗВАМ,ГО ПРАВЯТ С ЦЕЛ:ПРЕЗ ИДНАТА ГОД.ДА СА ПОЗДРАВИ И ПОСИЛНИ ОТ БАЩИТЕ СИ..В МИНАЛОТО ПОДГОТОВКАТА ЗАПОЧВАЛА СЕДМИЦА ПО РАНО.ПОЧИСТВАЛИ СЕ ДОМОВЕТЕ И СЕ ПРИГОТВЯЛИ НЕЩА,ЗА ПИКНИКА НА ХИДРЕЛЕЗ.А ТЕЗИ,КОИТО БИЛИ ПОДОБРЕ ФИНАНСОВО СА СЕ СТРЕМЕЛИ ДА ПОДСИГУРЯТ И ЧЕВИРМЕ
..........................................................................................................................................
ОЩЕ ЕДНА ОТ ТРАДИЦИИТЕ НА 6 МАИ,НА КОЯТО СЕ ОТДАВА ГОЛЯМО ЗНАЧЕНИЕ::ТАЗИ СУТРИН СЕ ДОНАСЯ ПРЪЧКА ОТ ДРЯН,КОЯТО СЕ ЗАКАЧВА В ДОМА ИЛИ СЕ ЗАПАСВА НА КРЪСТА ЗА ЗДРАВЕ.ДЕЦАТА РАНО ТАЗИ СУТРИН ТРЯБВА ДА НАМЕРЯТ ДРЯН И ДА СЕ ПОЛУЛЕЯТ ЗА ЗДРАВЕ..СЛЕД КОЕТО С ПО ВЪЗРАСТНИТЕ ЩЕ ОТИДАТ ДА ПРЕБРОЯТ СТАДОТО И ДА ГО ПРЕДАДЪТ НА ОВЧАРЯ.БРОЕИКИ ГИ ТЕ ГИ УДРЯТ ЛЕКО С ДРЯНОВАТА ПРЪЧКА ЗА ЗДРАВЕ
ПОМАЦИТЕ СА ДОБРИ ЖИВОТНОВЪДИ.
С ТОВА ТЕ ПРЕХРАНВАТ СЕМЕИСТВАТА СИ.ЗАТОВА,КОГАТО СЕ МОЛЯТ ,ТЕ НЕ СЕ МОЛЯТ САМО ЗА ХОРАТА ,А И ЗА ЖИВОТНИТЕ-ДА СА ЗДРАВИ И ПЛОДОРОДНИ

И ЗАРАДИ ТОВА ТЕ САСЕ МОЛЕЛИ НЕ САМО ЗА ХОРАТА,НО И ЗА ЖИВОТНИТЕ-ДА БЪДАТ ЗДРАВИ И ПЛОДОРОДНИ....

[pomaklar.com]

НА 5 МАИ ВСЕКИ ЗАПИСВА ЖЕЛАНИЕТО СИ НА ЛИСТ ХАРТИЯ И ГО ЗАКОПАВА ПОД РОЗОВ ХРАСТ.ТЕЗИ ,КОИТО СЕ ОПИТВАТ ДА СЕ ОЖЕНЯТ РИСУВАТ ПРЪСТЕН,КОИТО ИСКАТ ДОМ-РИСУВАТ КЪЩА,КОИТО НЯМАТ ДЕТЕ –РИСУВАТ БЕБЕ И ВСЕКИ ЗАКОПАВА ЖЕЛАНИЕТО СИ ПОД РОЗОВИЯ ХРАСТ,КАТО ВСИЧКИ ТЕЗИ ЖЕЛАНИЯ СЕ ОСТАВЯТ ПРИРОДАТА ДА ГИ РАЗРЕШАВА.
СЛЕД ПРИГОТОВЛЕНИЯТА ДО ТУК ВЕЧЕ ИДЖА И 6 МАЙ
СУТРИНТА СЕ СТАВА РАНО,ИЗЛИЗА СЕ НАВЪН,ВСЕКИ ИЗТУПВА,ТОВА С КОЕТО Е ОБЛЕЧЕН ОТ ГЛАВАТА ДО ПЕТИТЕ С ПОВЕРИЕТО-ПРИДОШЛИТЕ ЗИМАТА БОЛЕСТИ ДА СЕ ОТХВЪРЛЯТ ИЛИ ЗАГЪРБЯТ
СЛЕД ТОВА ХОРАТА МИЯТ ЛИЦАТА СИ СЪС ЗДРАВЕЦ,С НАДЕЖДА ЗА ПО ЗДРАВОСЛОВНА ГОДИНА.
СЛЕД ТОВА ПРАЗНИЧНО ОБЛЕЧЕНИТЕ МЛАДЕЖИ,ОТИВАТ ПРИ ДЕЛВАТА ОТ ПРЕДИШНИЯ ДЕН-ГЪРНЕТО ПЪЛНО С БУКЕТЧЕТА ЦВЕТЯ-В ГРАДИНАТА.
ПОНЯКОГА МОМИЧЕТАТА СА ОБЛЕЧЕНИ КАТО МОМЧЕТА,А ПОНЯКОГА МОМЧЕТАТА,КАТО МОМИЧЕТА-ТОЗИ ДЕН ВСИЧКИ ТРЯБВА ДА СА ВЕСЕЛИ И ВСИЧКО ДА СЕ ВЪРШИ С НАСТРОЕНИЕ.
ПРИ ДЕЛВАТА ЗАСТАВА НЯКОИ НЕСЕМЕЕН С ХУБАВ ГЛАС.СЛЕД ИЗПЯВАНЕ НА ПЪРВАТА ПЕСЕН ДЕЛВАТА СЕ ОТВАРЯ...МЛАДОТО МОМИЧЕ ЗАПОЧВА ДА ИЗКАРВА БУКЕТЧЕТАТА ЦВЕТЯ ПОДРЕД,А ЗАДА БЪДАТ ВИДЕНИ ЦВЕТЯТЯ ТЯ ГИ РАЗМАХВА НАД ГЛАВАТА СИ,И КАКТО КАЗАХМЕ ВСЯКО СИ ИМА СВОЙ БЕЛЕГ ЗАДА БЪДЕ РАЗПОЗНАТО.ЗА ВСЯКО БУКЕТЧЕ СИЕ КАЗВА ОТДЕЛЕН СТИХ ИЛИ ПЕСЕН,ОТ МОМИЧЕТО,КОЕТО ГИ ИЗВАЖДА.
ТЕЗИ,КОИТО ВИДЯТ СВОЕТО БУКЕТЧЕ ЧАКАТ С НЕТЪРПЕНИЕ ДА ЧУЯТ СВОЕТО СТИХЧЕ ИЛИ ПЕСЕН,ЗАЩОТО ТЕ ВЯРВАТ,ЧЕ ТОВА ОПИСВА ТЕХНИЯ КЪСМЕТ.ВСИЧКО СЛУЧВАЩО СЕ ТУКЕ КАТО ПРЕДСКАЗАНИЕЗА БЪДЕЩЕТО ИМ-КОЕТО ИЗПЪЛВА СЪРЦАТА ИМ С НАДЕЖДА.ПЕСНИТЕ И РЕЗМАХВАНЕТО НА ЦВЕТЯТА ПРОДЪЛЖАВА ДО СВЪРШВАНЕТО ИМ В ДЕЛВАТА.ЦВЕТЕТО ЗА КОЯТО Е ИЗПЯТА ПЕСЕНТА ИЛИ Е КАЗАНО СТИХЧЕ ТРЪГВА ОТ РЪКА НА РЪКА ,ДОКАТО НАМЕРИ СОБСТВЕНИКА СИ,А ПОНЯКОГА ТОЙ ДОРИ СЕ КРИЕ,А ТОВА Е КАТО СЪОБЩЕНИЕ ЗА ПРИЯТЕЛКАТА МУ И БЛИЗКИТЕ И ,А В СЪЩОТО ВРЕМЕ .РАЗКРИВА ЧУВСТВАТА НА МЛАДИТЕ.
ПOНЯКОГА МАЙКИ СЛАГАТ ЦВЕТЯ С ЖЕЛАНИЕ ЗА ДЕЦАТА СИ-С ИЗВАДЕНОТО БУКЕТЧЕ ОТ ГЪРНЕТО СЕ НАПРЪСКВА ГЛАВАТА НА ИЗБРАННИЦАТА ЗА БУЛКА.ВЗАИМНАТА РЕАКЦИЯ Е КАТО ПУБЛИЧНА ИЗЯВА ЗА ДЕЙСТВИЯТА ИМ ВДЕЙСТВИТЕЛНОСТ.КОЙ НА КОГО Е СПЕЧЕЛИЛ СЪРЦЕТО ВЕЧЕ ЛИЧИ И ТОВА Е КАТО ДУМА С ПОЛУЖИТЕЛЕН ХАРАКТЕР ПРЕДИ ГОДЕЖА.
СЛЕД КАТО СВЪРШАТ БУКЕТЧЕТАТА В ГЪРНЕТО ОСТАНАЛАТА ВОДА НЕ СЕ ИЗХВЪРЛЯ.ВЗИМА СЕ ВОДА ОТ НЕЯ ЗА В КЪЩИ-ЗА МИЕНЕ НА ЛИЦАТА И РЪЦЕТЕ-ПОЛЗВА СЕ ПРЕДИ ВСИЧКО ЗА КЪПАНЕ НА МАЛКИ ДЕЦА.ЗА ЗДРАВОСЛОВНА НОВА ГОДИНА,А МАЛКИТЕ МОМИЧЕТА ЗА ДА МИРИШАТ НА ХУБАВО,А СЛЕД ИЗКЪПВАНЕТО ИМ,СЕ ДОНАСЯТ МЕТЛА И КОНЕЦ,ЗА ДА БЪДЕ КОСАТА ИМ ГЪСТА КАТО МЕТЛА И ДЪЛГА КАТО КОНЕЦ....
НАКРАТКО;АКО ТРЯБВА ДА ОБОБЩИМ И ПОДРЕДИМ ВСИЧКО;
-НА ГЕРГЬОВ ДЕН ОТ СУТРИНТА СЕ СЛАГА НА ОГЪНЯ ПРЯСНА ЦАРЕВИЦА ДА ДА ВРИ-ТОЗИ ОГЪН ТРЯБВА ДА СЕ ПОДДЪРЖА ЗАПАЛЕН ЦЯЛ ДЕН,ДА НЕ ЗАГАСВА ОГНИЩЕТО ПРЕЗ ЦЯЛАТА ГОДИНА И ДА ИМА БЕРЕКЕТ В НЕЯ
-ОТ НОВОРОДИЛА КРАВА СЕ ВЗИМА МЛЯКО И СЕ ПРИГОТВЯ НЕЩО СЛАДКО

[pomaklar.com]

НА ГЕРГЬОВ ДЕН СЕ БОЯДИСВАТ ЯЙЦА,И СЕ ПРИГОТВЯТ ЛЮЛКИ ТАМ,КЪДЕТО СТЕ БЪДЕ ВЕСЕЛИЕТО
-НЕПРЕМЕННОСЕ ПОСРЕЩА ГЕРГЬОВ ДЕН С ПОЧИСТЕН ДОМ
-ЗАД ДА НЕ НАМАЛВЖА МЛЯКОТО НА КРАВАТА ПОСЛЕДНИТЕ 7 ДНИ НЕСЕ ДАВА МЛЯКО НА НИКОИ
-ЗА ДА НЕ НАМАЛЕЕ БЕРЕКЕТЕ НА КЪЩАТА НЕ СЕ ДАВА ЗАКВАСКА(МАЯ)НА НИКОИ
-ВЪВ ВЕЧЕРНИЯ НАПАЛЕН ОГЪНСЕ ИЗГАРВТ НЯКОЛКО СТАРИ ВЕЩИ,КАТО СЕ ВЯРВА ЧЕ ПО ТОЗИ НАЧИН ДОМЪТ ЩЕ СЕ ПРЕЧИСТИ
-НА5 МАЙ НА ВХОДНАТА ВРАТА СЕ ЗАКИЧВАТ ПРЪАСНО ЗЕЛЕНИ КЛОНИ
-ВЕЧЕРТА ПРЕДИ ГЕРГЬОВ ДЕН СЕ НАБИРА КОПРИВА И СЕ СЛАГА ПРЕД ВХОДНАТА ВРАТА-АКО ТЯ БЪДЕ ИЗЯДЕНА,ПОВЕРИЕТО Е ТАКОВА-КОИТО Я ОСТАВИЛ ЩЕ УМРЕ,А АКО НЕ Е СТЕ ЖИВЕЕ ДО ИДНИЯ ГЕРГЬОВ ДЕН
-5 МАЙ МОМИЧЕТАТА И ЖЕНИТЕ СИ СЛАГАТ КЪНА
-СУТРИНТА НА ГЕРГЬОВ ДЕН СЕ СТАВА РАНО,ОТИВА СЕ ДО НАЙ БЛИЗКОТО ДЕРЕ И СЕ МИНАВА 3 ПЪТИ ПРЕЗ НЕГО.А С РОСАТА ПО ТРЕВАТАСЕ МИЕ ЛИЦЕТО И РЪЦЕТЕ.ВЯРВА СЕ ЧЕ ТАКА СЕ ПРЕЧИСТВАТ МРЪСОТИИТЕ ОТ ИЗМИНАЛАТА ГОДИНА И СЪС САБУЖДАНЕТО НА ПРИРОДАТА ВСИЧКО ЖЕ ЧЕ ЩЕ Е ПРЕЧИСТЕНО
-НА ТОЗИ ДЕН ЗА ПРЪВ ПЪТ ЖИВОТНИТЕ СЕ ПУСКАТ СВОБОДНО НА ПАША.В ЕДНО ПОВЕРИЕ СЕ КАЗВА,ЧЕ ГЕРГЬОВ ДЕН Е ПРАЗНИК НА ЖИВОТНИТЕ
-ТОЗИ ДЕН НЕСЕ БАДАМОСВА,НЕСЕ ЧИСТИ,НЕ СЕ ПЕРЕ,НЕСЕ РАБОТИ В ГРАДИНИТЕ,НЕ СЕ ШИЕ-КАЗВАТ;ЗАШИВАШ СИ КЪСМЕТА
-НА ГЕРГЬОВ ДЕН НОЖИЦА НЕ СЕ ПОЛЗВА,НЕ СЕ ДЪРЖИ В РЪКА,НЕ СЕ ПОДАВА НА НИКОЙ
-НА НЯКОИ МЕСТА НА ТОЗИ ДЕН СЕ ГЪРМИ С ПУШКА,ЗА ПРОГОНВАНЕ НА ЗЛОТО
-НА ТОЗИ ДЕН НЕ СЕ ВАРИ ПРВСНО МЛВКО В КЪЩИ,ТО СЕ РАЗДАВА НА КОМШИИ,КОИТО СИ НЯМАТ,ЗА ДА ДАВАТ КРАВИТЕ ПОВЕЧЕ МЛЯКО.
..........................................................................................................................................................СЛЕД ПРОЧИТАНЕ И ПУБЛИКУВАНЕ НА ВСИЧКО ТОВА,НЯМА СМИСЪЛ ЦИГАНИТЕ ДА ТВЪРДЯТ ЧЕ ТОВА Е ТЕХЕН ПРАЗНИК
........................................................................................................................................................И ПО СПЕЦИАЛНО МЕЖДУ ПОМАЦИТЕ НАСЕЛЯВАЩИ АНАДОЛУ И БАЛКАНИТЕ ТОЗИ ПРАЗНИК СЕ ЗНАЕ КАТО ХИДРЕЛЕЗ ЗА ЖИВЕЕЩИТЕ В ТУРЦИЯ И КАТО ГЕРГЬОЖ ДЕН-БАЛКАНИТЕ.
АМА ЗА СЪЖАЛЕНИЕ РАЗКАЗАНОТО ДО ТУК ВЕЧЕ СЕ Е ПОЗАБРАВИЛО...
............................................................................................................................................
РАДВАМЕ СЕ АКО СМЕ БИЛИ ПОЛЕЗНИ С НЕЩО

[pomaklar.com]

Tüm Pomakların ve Balkan halklarının Gergövden (hıdrellez)günü kutlu olsun.

[pomaklar.com]

Čestita gergövden.