1877-87 Osmanlı-Rus savaşı Sonrası Kurulan Çan Yöresi Köyler

[pomaklar.com]

1877-1878 Osmanlı-Rus Savaşı Sonucu Göçlerle kurulan Köyler

Ahlatlıburun

Köy ismini kurulduğu arazinin adından almıştır. Eski ismi Buzağılık’tır. 93 Harbinden sonra Bulgaristan’ın Filibe yöresinden göç eden muhacirler tarafından kurulmuştur. 1915 tarihli haritada (Bkz. Harita I) görünmeyen köy 1928 Köylerimizde Bayramiç kazasına bağlı olarak görülmektedir.[1]
Asmalı



93 harbi sonrası Bulgaristan’dan gelen Pomaklar tarafından kurulan köy 1928 Köylerimizde Çan’a bağlı olarak görülmektedir.[2] Köy halkı çevrede çok fazla asma olmasından dolayı bu adı aldığını söylemektedir.
Bostandere



93 Harbinden sonra Bulgaristan’dan gelen muhacirler tarafından kurulan bu köyün, adını kurulmuş olduğu derenin kenarında yetiştirilen bostandan aldığı söylenmektedir.

1928 köylerimiz adlı eserde Çan kazasına bağlı olarak görünmektedir.[3]
Bozguç



Köy, 1877-78 Osmanlı-Rus harbinden sonra Bulgaristan’ın Hazargrat kasabasından gelenler tarafından kurulmuştur. Köyü ilk kuranlar Önce Mallıköy civarında bir yere yerleşmişler. Başka bir topluluk onları kovmasından sonra oradan kalkıp şimdiki yerlerine gelmişlerdir. Köylüler köyün ilk adının bozgöç olduğunu zamanla değişerek Bozguç halini aldığını söylemiştir.

Köy 1928 Köylerimizde Çan kazasına bağlı olarak kayıtlıdır.[4]
Danapınar



Köy halkının verdiği bilgilere göre Biga’nın Kahvetepe Çerkezleri köyün merasında sığır güderken dananın biri pınara düşmüş. O günden sonra yöreye “Danalı Pınar” denmekteymiş. Daha sonra köy burada kurulunca Danapınar ismini almış. 93Muhaceretinden sonra Bulgaristan’dan göç eden Hacı Hatip, Hacı Molla, Sakallı, Hacı Veli, Doğanlar, Deli Hatipler, Hacı Salih, aileleri tarafından kurulmuştur.
Derenti



Köyün eski ismi Yazıbaşı’dır. Köylülere göre bu ismi yakınındaki eski bir mezarlıktan almıştır. Köyün kurucuları 93 muhaceretinde Bulgaristan’ın Varna ili Pravda ilçesi Murnu çiftliği Köyünden gelmişlerdir. Köyün isminin Darende ile bağı olduğu söylenirler.
Doğaca



Köy halkından aldığımız bilgilere göre eskiden bu yöredeki köyler bahar geldiğinde burada toplanıp dua ederler pilav yiyerek baharı kutlarlarmış. Zaman zaman yağmur dualarını burada toplanıp yaparlarmış. Bundan dolayı bu bölgeye dua ocağı denilmekteymiş. Köy kurulduktan sonra da köyün ismi Doğaca olarak söylenmeye başlamış. Köy halkı, Bulgaristan’ın Ayazlar, Küçükköy, Razgrat bölgelerinden gelerek 1889’da buraya yerleşmiştir. Aslında 93 muhacirleri olan halkı Bulgaristan’dan ayrıldıktan sonra çeşitli yerleri gezmişler fakat yurt edinememişlerdir. En son olarak Duaocağı’na gelip yerleşmişlerdir. Gazi Mehmet Kurtuluş, İshale Çavuş, Mahir Hasan, Şaban Ağa köyün kurucularındandır.
EMEŞE



93 harbinden sonra Bulgaristan’ın Şumnu kazasından gelen Haşim, Mustafa, Nazif ve Rasim isminde şahıslar tarafından kurulduğu ve köyün çevresinde çok meşe ağacının olmasından bu ismi aldığı söylenmektedir.
ETİLİ



93 harbinden sonra Bulgaristan’ın Kızıllar, Işıklar, Karadallar, isimli üç köyden gelen 20-30 hane kadar muhacir tarafından kurulmuş olan köy 1925’te nahiye olmuştur. Kurucuları buraya geldiğinde köyün karşısında küçük bir göl olduğu için ilk isminin “Gölcük” koymuşlardır. bu göl daha sonra kurutulmuştur. Köylün Yaylık mevkiinde çıkan tarihi eserlerin Etiler’e ait olduğu söylendiğinden köyün ismi Etili olarak değiştirilmiştir. Başka bir söylentiye göre de 1944 senesinde Ziya Etili önemli bir kişi köyün ismini Etili olarak değiştirmiştir. Etili, 1945 yılında Bayramiç’ten ayrılıp Çan’a bağlanmıştır.
HACILAR



Çok eski zamanlarda hacca gidenler, şimdiki köyün yakınındaki çınarlıkta konaklamış. Bu nedenle yöre “Hacılar yeri” diye anılırmış. 93 muhaceretinde Bulgaristan’ın Tırnova, Khaskova, Osmanpazarı ve Razgrat bölgelerinden gelip yöreye yerleşen köye “Hacılar” ismini vermişler. Köy halkı, “Kıraç” denilen ilk kurulduğu yerden üç yıl sonra su bulmak için şimdiki yerine yerleşmişlerdir.

Hacılar adlı Türkmen taifesinden bir oymak Rakka, Kütahya, Sivas, Aydın, Saruhan, Karaman sancaklarında yaşamaktadır.[5]
KAZABAT



1877 tarihinden sonra Kafkasya’dan on üç kişi tarafından kurulmuştur. Köyün kurucuları ve kuruluş tarihi kesin olarak bilinmediği gibi köyün adının nereden geldiği ve bilinmemektedir.
KOCAYAYLA



93 muhaceretinden sonra Bulgaristan’dan gelen Kuladede lâkaplı Ali Osman Ağa ile karısı Kula Anne lâkaplı Hanife ve oğulları Hacı Abbas Hüseyin Ağa Hüsrev ve Pehlivan tarafından kurulmuştur. Bunlar önce, şimdiki Bülbülova (Sarıkaya)’da altı gece kalıp beğenmeyerek bugünkü yere gelip yerleşmişlerdi. Köy adını, üzerinde kurulduğu büyük yayladan almıştır. 1928 Köylerimizde köy Çan kazasına bağlıdır.[6]
KÜÇÜKPAŞA



Paşaköy’e 93 muhaceretinde muhacirler gelip yerleştikten sonra köy ikiye ayrılmış. Muhacirlerin bulunduğu ve nüfusu daha az olan köye küçük paşa denmiş olduğu tahmin edilmektedir. Halk ise diğer köyde yaşayan paşadan rütbece daha küçük bir paşanın yaşadığını bu nedenle “Küçükpaşa” dendiğini söylemektedir. 1928 Köylerimizde “Küçükpaşa” olarak kayıtlıdır.[7]
maltepe



Köyün şimdi kurulduğu yerin merkezinde bulunan tepede çok eskiden beri çevre köylerin hayvanları toplanırmış. Bu nedenle buraya “Maltepe” denmekteymiş. 93 Muhacereti ile gelen muhacirler yöreye yerleştikten sonra kurdukları “Maltepe” ismini vermişlerdir. 1915 Tarihli haritada (Bkz. Harita I) ve 1928 Köylerimizde Çan Kazası’na bağlı olarak görülmektedir.
OKÇULAR



Köylüler geldikleri yerin ismini yeni kurdukları köye koydukları söylenmektedir. 1881 de Bulgaristan’ın Filibe kazasından gelen Mehmet Pehlivan, Yakup Ağa, Ali Ağa ve Hacı Şerif tarafından kurulmuştu Reyhanlı aşiretinden Ekrat Yörükan tarifesine mensup Okçular Cemaati Karesi sancağı, Bigadiç Kazası civarında bulunmaktadır.[8]
Söğütalan



Köy, 1890’larda Bulgaristan’dan gelen on hane tarafından kurulmuş olup, büyük söğüt ağaçlarının bulunduğu bir alanda kurulduğu için bu ismi almıştır.
Terzialan



Köy halkından edindiğimiz bilgiye göre köyün eski ismi Çakmakçayır’dır. Terzialan ismini Cumhuriyet’in ilanından sonraki yıllarda almıştır. Köy halkı, 1881-84 tarihleri arasında Bulgaristan’ın Razgrat kasabasının Kızıllar Köyünden kırk hanelik bir kafile halinde göç ederek gelmişlerdir. Önce Çakmakçayır mevkiine kondukları için köyün ilk ismi bu olmuştur. Daha sonra o yerin sahibi olan “Çamakçı” denen kişiyle anlaşamayıp oradan kakmışlar şimdiki yere yerleşmişler. O zamanlar bu bölge, çevredeki köylerin avlandığı gürlük bir ormanlık bir yermiş. Köylüler birbirlerini evlerinin bacalarının çıkan dumanla bulurmuş. Çok eskiden geçici terziler, bugünkü köyün bulunduğu yerin güneyindeki alana konup, Pazar ve panayırlarda satmak için elbise dikerlermiş. Böylece bu olaydan etkilenerek Çakmakçayır ismi, Terzialan olarak değiştirilmiştir.

1928 Köylerimizde Terzialan adıyla Çan kazasına bağlı olarak görülmektedir.[9]
Uzunalan



Köy halkının verdiği bilgiye göre köy kurulduğu zamanlarda mevki ve çevresi ormanlıkmış. Sık ağaçların içinde uzun bir alanlık yer varmış. Bundan dolayı burada kurulan köye ‘’Uzunalan’’ ismi verilmiştir. 93 Harbi sonunda Bulgaristan’ın Şumlu Kazasına bağlı Hazergrat ilçesinden gelen muhacirler 1880’li yıllarda Uzunalan Köyünü kurarak yerleşmişlerdir.

1928 Köylerimizde Çan kazasına bağlı olarak görülmektedir.[10]
Yaykın



Daha önce çevreden gelen Yörükler, şimdi köyün olduğu yerde yaylamaktaymışlar. 1901 yılında Ülbe’den gelen kaç kişi Molla Ahmet, Sadık, Salih ve Tahir Ağa isimli Pomaklar tarafından bu yaylada kurdukları köye Yaykın ismi verilmiştir.

Sinop kazası (Kastamonu sancağı)nda Yörükan taifesinden Yaykın adlı bir cemaat mevcuttur.[11]





[1] Dahiliye vekaleti son teşkilatı milliyede Köylerimizin adları, 1928, s545


[2] a. g. y


[3] a. g. y


[4] a. g. y


[5] CevdetTürkay, a.g.e. s. 36


[6] Dahiliye Vekaleti son Teşkilatı Milliyede Köylerimizin Adları. 1928, s.548


[7] a.g.y


[8] CevdetTürkay, a.g.e. s. 520


[9] Dahiliye Vekaleti son Teşkilatı Milliyede Köylerimizin Adları. 1928, s.548


[10] Dahiliye Vekaleti son Teşkilatı Milliyede Köylerimizin Adları. 1928, s.548


[11] CevdetTürkay, a.g.e. s. 520




http://www.akintarih.com/