Azatlı, Havsa / Edirne

[pomaklar.com]

Azatlı, Havsa / Edirne

Köyün kesin olarak ne zaman kurulmuş olduğuna dair bir kayıt yok. Bilinen tek şey; Köyün, Osmanlı İmparatorluğu döneminde bir Rum-Gagauz halklarına ait olduğudur. Ne zaman ve kimler tarafından kurulmuş olabileceği de bilinmemekle beraber, ilk adı Azaplı olduğu tahmin edilmektedir. Osmanlı döneminde köy, her nedense cezaya çarptırılmış ve azab çekmeye mahkum edilmiş olduğu söylenmektedir. Daha sonra Devlet tarafından bu cezadan af edilerek Azad edilmiş, bu azad sözcüğünün bir benzeri olarak adı AZADLU şeklinde kalmış ve daha sonraları bu sözcük AZATLI biçiminde değişerek günümüze kadar gelmiştir. Aslında Köyün kuruluş hikâyesinin dedem "Arif AKBAŞ" tarafından anlatılan farklı bir versiyonu daha mevcuttur:"Azatlıda çok eski bir zamanda dillere destan yedi tane güzel kız yaşarmış.Bu bölge bir ara kötü kimseler tarafından ele geçirilmiş.Bu kötü kimselerin Bey'i köydeki bu yedi güzelin altı tanesini bugün kü kız mezarlığı denilen mevkide öldürmüş.Bu adam sonuncu kıza gönlünü kaptırıp aşık olmuş.Onu öldürmeğe kıyamamış ve salıp, gitmesine izin vermek anlamındaki 'azad ettim' demiş.Bugün kü köyün adıda, bu serbest bırakılan kızcağıza istinaden Azatlı'dır." Köyümüz sakinlerinden Sebahattin PARMAK'ın Azatlı isminin menşei konusunda başka bir rivayeti daha vardır:Köye ilk gelenler zamanında köylüler içinde yalnız iki ailede binek olarak "at" varmış.Böylece köye atı az şeklindeki (az+atlı) ismini ilk yerleşenler uygun görmüştür.
Etimolojik olarak Gagavuz Türkçesinde azat serbest bırakılmış şeklinde geçiyor.
Köy cumhuriyet öncesi Yunan köyü olup 1923 yılından sonra yunanistan ve bulgaristanın bazı bölgelerindeki Pomaklar (drama,haskova,kırcaali,razgrat,selanik) köye yerleşmişlerdir. Köyün bir kısmı Pomaklardan oluşan kesimdir.

Kültür
Köyün en meşhur geleneksel yemeği odun ateşinde 'peçka' da pişirilerek hazırlanan "kapama" aşıdır.Kapama pirinç ve tavuk etiyle yapılır.Mısır unundan da "kaçamak" yemeği yapılmaktadir.Yazın vazgeçilmez yemeği yaz sebzelerinden hazırlanan 'manca'dır.Köyün etrafında bolca üzüm bağları vardır.Bu bağlardan elde edilen üzümlerden sadece bu köye has olarak üretilen "hardaliye" şırası vardır.Hardaliye insanları kış geceleri soğuktan korur.Tadı hafif mayhoş ve alkolsüzdür.Ayrıca odun ateşinde sac üzerinde pişirilen çeşitli hamur ürünleri vardır.Bunlardan bazıları TOÇETA PİTA(Açma Pide), KLİN(Pirinçli Börek), ZENNİK (Otlu Börek)

Edirne iline 24 km, Havsa ilçesine 17 km uzaklıktadır.Demircili ve Papazdere isimlerinde koruluk ve orman arazisi mevcuttur.

Yıllara göre köy nüfus verileri
2007 --990
2000 --1337
1997 --1228




Köyde iki mezarlık olup ikide cami vardır.