GLASUVA NA POMAČİ ......POMAK HALKININ SESİ
Uye olarak desteklerimizi sunalim.

Join the forum, it's quick and easy

GLASUVA NA POMAČİ ......POMAK HALKININ SESİ
Uye olarak desteklerimizi sunalim.
GLASUVA NA POMAČİ ......POMAK HALKININ SESİ
Would you like to react to this message? Create an account in a few clicks or log in to continue.

KÖS (Bir Pomak Oyunu )

Aşağa gitmek

KÖS (Bir Pomak Oyunu ) Empty KÖS (Bir Pomak Oyunu )

Mesaj tarafından pomaklar.com C.tesi Haz. 23, 2007 3:24 pm

Bir Pomak Oyunu
K Ö S

Dama tahtasina benzer bir tahta zemin üzerinde, dört cubugun birbirine carptirilarak atilmasi sonucunda acik ya da kapali olarak yere düsmelerine göre belirlenen sayilar baz alinarak oynanan tavla ve dama oyunlarini andirir özelliklere sahip bir Pomak oyunudur.
Genellikle uzun kis gecelerinde evlerde toplanan gençler ya da köyden uzak kislalarda barinan cobanlarin toplantilarinda (Eglence İmeceleri) duruma göre bir, iki,üc, veya dört kisiden olusan karsilikli iki takim arasinda oynanir. Amac karsi takimin taslarini (pile) tüketmektir.
Oyun sonunda kazanan takımın tükenmeyen pile’lerine bakilir. Bunlarin sayisi kazanilan semer sayisidir. Kaybedenler kazananlari belirli bir mesafede kaybettikleri semer sayisi kadar gidip gelmek suretiyle sirtlarinda tasirlar. Bu esnada kazananlar tipki sirtina semer vurup bindikleri bir esege seslenir gibi, ceza çekenlerle alay ederek eglenirler. Eger seyirci sayisi biraz fazlaysa onların da cümbüs’e katilmasi ile ortalik bayram yerine döner.

K U R A L L A R

A – Malzemeler

1- Kös Tahtasi: Üzerine 4x12 ölcüsünde dama deseni cizilmis yaklasik kapali bir tavla sandigi büyüklügünde dikdörtgen tahtadir.
2- Kös Cubuklari: 15-20 cm uzunlugunda ve 2-3 cm capında düzgün silindir bicimindeki iki odun kaleminin es yarim silindirler olusturacak sekilde kama ile ikiye bölünmesi sonucunda elde edilen ve yarim silindir biciminde 4 adet çubuktur. Bunlarin acik renkli düz ya da kapali renki oval yüzeylerinin göge bakar şekilde yerlesmelerine göre her atisin ifade ettigi sayi belirlenir. Yani bir cesit tavla zari islevi görürler.
3- Pile’ler : Hangi takima ait olduklarini belirlemek için iki farkli renkte 12 şerden 2x12 = 24 adet dama taşidir. Genellikle bir takim kabak çekirdegi kullanirken diger takim fasulye tanelerini pile olarak kullanir.
4- İnfaz Meydani: Herkesin görebilecegi sekilde yenilen tarafin ceza olarak diger tarafi sirtinda tasiyacagi uzunlugu önceden kararlastirilmis uygun bir alan. Bu is icin genelde bulunulan mekanin uzak duvarlari arasindaki mesafe bir semer birimi olarak kararlastirilir.

....a. b. c. d.
01 Ø # # ®
02 Ø # # ®
03 Ø # # ®
04 Ø # # ®
05 Ø # # ®
06 Ø # # ®
07 Ø # # ®
08 Ø # # ®
09 Ø # # ®
10 Ø # # ® ......................®: tavla karesi içindeki oyuncu taşı (pile)
11 Ø # # ® ......................Ø: tavla karesi içindeki oyuncu taşı (pile)
12 Ø # # ® ......................#: boş tavla karesi


B - Konumlanma

1 - Tahta ve Pileler: Kös tahtasi enine 4, dikine 12 kareden olusan dama tahtasi bicimindedir. Yandaki tabloda sayilar ve harflerin yer aldigi satir ve sütunlar anlatimda yararlanmak icin konmustur. Sayilarin sagindaki 4 kare satir, Harflerin altindaki 12 kare sütun olarak adlandirilmistir.
“a” sütunu birinci, “d” sütunu ise ikinci takimin evidir. Baslangicta her takım pile’lerini kendi evindeki karelere yerlestirir. Birinci takim evinin kapisi “1a” karesi ve ikinci takim evinin kapisi ise “12d” karesidir.
“12a” karesi birinci takimin, “1d” karesi ise ikinci takimin arka kapisidir.
“b” sütunu birinci takimin avlusu, “c” sütunu ise ikinci takimin avlusudur.
1 ve 12 satırlardaki avlu kareleri “avlu kapilaridir.
2 - Kös Cubuklari: Her ele 2’ser veya bir ele 1, digerine 3 tane cubuk alinir. Bunlar tahtanin üzerine düsmeyecek sekilde yerden 30 cm kadar yükseklikten birbirine vurularak birakilir. Yere düsen cubuklardan oval yüzeyi yukari bakanlar kapali, düz yüzeyi yukari bakanlar acik olarak tanimlanır.

Buna göre degisik durumlarin ifade ettigi sayi değerleri söyledir.:
Sekil 1
Bir cubuk acik, üc cubuk kapali ise ………. (1) kös,
İki cubuk acik, iki cubuk kapali ise .............(2) ikiyo,
Üc cubuk acik, bir cubuk kapali ise ……….(3) ücko,
Hepsi acik ise ………………………….............(4) dörtko,
Hepsi kapali ise …………………………………(6) altiyo.
(Oyunda bes sayisi yoktur.)
C - Oynama Kurallari

1- Baslama: Oyuna hangi takimin baslayacagini belirlemek icin her takim
ikiser cubuk alarak sira ile kös atisi yapar. Kös (bir acik bir kapali) atan kazanir. Heriki takim da kös atarsa atıslar biri kazanıncaya kadar atisler tekrarlanir. Kazanan oyuna baslar.
2- Köslenme: Kös atildiktan sonra bir pilenin ilk kez oynanmasina yani oyuna sokulmasına köslenme denir.
Her pile ayri ayri köslenir.
Köslenmis pilesi bulunmayan takimin oyun sirasi kendinde iken attigi diger sayilari oynama hakki yoktur.
Yine bütün pileleri köslenmemis takimin attigi kös sayisini kösleme dısında kullanmasi mümkün degildir.
3- Atis Hakkinin Kullanilmasi: Oynama sirasi gelen oyuncunun attigi her kös,dört ve alti sayisi kendisine yeniden atis hakki verir. İki veya 3 atiginda atis hakki bitmis olur.
4- Oynama : Atis hakki bitince sira atılan sayilarin oynanmasina gelir. Atilmis olan her sayi atisi yapan oyuncu tarafindan ve atilma sırasina bakilmaksizin ayri ayri oynanir.
Her oyuncu köslenmis bir pilesini; kendi evinde saat yönünde oynar ve ev kapısından avluya cikar. Avludaki oyunun yönü ise saat yönünün tersidir.
Bir avluyu gecen pile avlu kapisindan diger avluya gecebilir ve avlular arasinda sonsuza dek tur atabilir.
Ancak bir kez kendi evinden cikan pile bir daha asla kendi evine giremez.
Atılan her sayi oynanacak pilenin bulundugu kare den sayılarak oynanır. Arada kendine veya rakibine ait pile bulunmasi oyuna etki etmez.
5- Rakibin Pilesini Öldürme: Oynanan bir pilenin geldiği karede karsi takıma ait pile varsa onu öldürmüs olur. Ölen pile oyun disi kalir.
6- Pingom : Oynanan bir pilenin geldiği karede oynayan takima ait pile varsa iki pile birlesir. Bu birlesme haline “pingom” denir. Bu sekilde ikiden fazla pilenin birlesmesi de mümkündür.
Pingom halinde birlesen pileler tek bir pileymis gibi oynanir. Karsi takım bir defada hepsini birden öldürür.
Ancak kös atildigi zaman birlesen pilelerden istege bagli olarak yalnizca birini oynamak (ayirmak) mümkündür.
7- Karsi Takim Evine Girme: Kendi evinden cikip avlularda dolasan pileler; oynayan takimin tüm pileleri köslendikten sonra karsi takimin evine arka kapidan girme hakki kazanir. Bu durumda karsi takimin köslenmemis pilelerini öldürmek mümkün olur.

D- Sonuc
Kurallar cercevesinde oynanan oyunda, karsi takimin pilelerinin tamamini öldüren taraf oyunu kazanir. Kaybeden taraf oyun bittigi anda kazanan takimin ölmemis pile sayisi kadar semer cezasina carptirilir. Bu ceza kazananlarin belirli bir mesafede semer sayisi kadar gidip gelerek sirtta tasinmasi ile cektirilir.

Derleyen;Recep Memiş

Kaynaklar:
Türkiye; Kırklareli ili, Vize ilcesi, Kücükyayla köyünden;
Recai Karaca, Zafer Menlik, Necip Topuzlu
pomaklar.com
pomaklar.com
Admin
Admin

Erkek
Mesaj Sayısı : 1529
Yaş : 51
Yaşadığınız Yer - Doğum yeri : Pomakistan
İşiniz : Yazar,araştırmacı),Siyaset
Ad Soyad & İme Prezime : Pomaklar.com
Tesekkur : 42
Puan : 1647
Kayıt tarihi : 27/05/07

Character sheet
Blog: test

http://pomaknews.com

Sayfa başına dön Aşağa gitmek

Sayfa başına dön

- Similar topics

 
Bu forumun müsaadesi var:
Bu forumdaki mesajlara cevap veremezsiniz